Pepernoten

Jaarlijks als de eerste pepernoten weer in de schappen van de supermarkt liggen, verheug ik me weer op een mooie periode: ik ben gek op pepernoten. Het beste is dan ook om ze niet te dicht in mijn buurt te zetten, om ook anderen nog enige kans te geven.
Elk jaar wanneer het zover is, brandt ook weer opnieuw de discussie los over “Zwarte Piet” en alles wat je daarbij aan discriminatie kunt bedenken. Ook dit jaar weer; en de discussie is feller dan ooit. Zelfs bij Pauw en Witteman verschijnen mensen die de kwalijke invloed van zwart geschminkte gezichten en krom taalgebruik aan de kaak stellen. Ik wil me niet in die discussie mengen; ieder heeft z’n gelijk natuurlijk, zowel de mensen die de vervelende bijverschijnselen aan de orde stellen, als degenen die de folklore te vuur en te zwaard verdedigen. Overigens wordt het argument dat “zwarte Piet” een oorsprong zou hebben in het slavernijverleden, en dat ‘dus’ de discriminatie erdoor in stand gehouden of zelfs bevorderd zou worden, in een goed artikel in de Volkskrant stevig ontkracht. Een artikel dat trouwens ontzettend veel reacties heeft opgeroepen…

Wat ik zo vreemd vind, is dat alle aandacht zich op Zwarte Piet concentreert. Wat ik wel eens aan de kaak zou willen stellen, is de figuur van Sinterklaas (zo je wilt: Sint Nicolaas, of – moderner – bisschop Klaas). Waarom elk jaar weer die persiflage van een geestelijke? Kinderen worden opgezadeld met een beeld van een kerkelijk vertegenwoordiger dat een karikatuur is van de werkelijkheid. Geen wonder, dat kinderen, als ze er achter komen dat Sinterklaas niet bestaat, ook de conclusie kunnen trekken dat God ook niet zal bestaan. En als het gaat om de beeldvorming rond 5 december is dat misschien zo erg nog niet. Neem dat boek, waarin alle goede en slechte daden worden genoteerd, waarbij het goede beloond wordt met lekkers en het stoute met de roe. Of het beeld dat Sinterklaas “alles” kan: overal tegelijk aanwezig zijn, over daken rijden, alles zien wat kindertjes (en volwassenen!) verkeerd en goed doen. Een karikatuur, die een volledig achterhaald godsbeeld kan oproepen.
Wat ook een kwalijk trekje is, is het beeld dat van de geestelijkheid wordt geschetst. Alsof die als malloten verkleed zijn, op een paard rijden, een witte aanplakbaard dragen en met een zo diep mogelijke basstem verklaren dat ze zo van kinderen houden… En dat in een tijd dat juist dát zoveel problemen heeft gegeven.
Ik zou dus zeggen: afschaffen die handel! Eerder nog Sinterklaas dan Zwarte Piet.

En dan heb ik het nog niet eens over het paard gehad. Heb je al zo’n onbestemd kleurtje, word je tot overmaat van ramp “schimmel” genoemd – wat ik als paard niet direct een erebenaming zou vinden – , en moet je ook nog zo’n karikaturale verschijning als ‘de Sint’ op je rug dulden. Je loopt over daken (zie daar maar eens op te komen als paard) en vreet de hele dag niets anders dan wortels met de zweetgeur van kinderschoenen. Ik zou stichtelijk voor de eer bedanken!

Kortom: een omstreden aankleding van het kinderfeest. Ik hoop maar, dat de kinderen al die volwassen bedenksels rustig naast zich neer zullen leggen, het sprookje op waarde weten te schatten, en genieten van het krijgen van kadootjes. En dat de ouders zo verstandig zullen zijn om, wanneer de tijd er rijp voor is, heel goed duidelijk te maken dat zowel Sinterklaas als Zwarte Piet niets met de werkelijkheid te maken hebben.
Maar vooral hoop ik, dat – hoe het debat ook zal aflopen – dat de pepernoten niet zullen worden afgeschaft!