DAGBOEK VAN EEN HERDERSHOND

Afgelopen weekend heb ik officieel afscheid genomen van mijn werk in de Prot. Gemeente te Roden-Roderwolde en daarmee ook van het predikantschap in actieve dienst. Echt definitief is dat afscheid nog niet, want de echte datum van emeritering is 1 augustus. Maar omdat dat in de vakantieperiode valt is besloten om het iets naar voren te halen.

Deel van de vele cadeaus

We zijn er nog steeds wat beduusd van… Wat een weekend vol verrassingen was het. We werden om 16.00 uur verwacht op de parkeerplaats van VVRoden en daar stond een koets gereed. Samen met de kleinkinderen genoten we van een leuke tocht langs de Catharinakerk en de Jacobskerk met in Roderwolde een heerlijke maaltijd. Gelukkig pikten we van een hevige stortbui maar een randje mee. Daarna werden we naar Op de Helte gebracht, waar gemeenteleden al binnen druppelden voor een grandioze avond. Veel groepen, commissies , de kerkenraad, cantorijen, onze kinderen, Johann Sebastian Bach twee maal in hoogsteigen persoon en de collega’s leverden  prachtige bijdragen. En intussen groeide de stapel cadeaus en de hoeveelheid bloemen. Het verleden herleefde in een diapresentatie en in een verhaal over de cantatediensten met een aantal liederen van toen.

Engel van albast

Het geschenk, een prachtig beeld van een engel, gemaakt door Tiny de la Ferté, was een grote verrassing.
Het hele weekend brachten we als gezin door op Dorado; mede dankzij het prachtige weer was het een feest om zo samen te zijn.
Zondag was de afscheidsdienst. Mede dankzij de symbolische bloemschikking en de prachtige muzikale bijdragen van de cantorijen en Erwin Wiersinga was het een feestelijk geheel. En na afloop nog vriendelijke woorden van een aantal sprekers.
Daarna een kopje koffie met een traktatie en vele handen die geschud werden, vergezeld van goede wensen.
Toen we met de groep genodigden overgebleven waren, werd de diapresentatie over mijn leven en werk nogmaals vertoond.
Daarna genoten we van een gezellig samenzijn met een heerlijke lunch.

Bloemen

Wat was het een pracht weekend! Perfect georganiseerd door de voorbereidingscommissie. We zien er met veel plezier en dankbaarheid om terug.
Voor wie nog even wil terugkijken en nagenieten: op de website www.pkn-roden.nl  staan veel foto’s en een mooi overzicht van wat er allemaal te berde werd gebracht.

Geert-Jan is met Hannah (2 jaar) aan het oefenen op haar naam.
Geert-jan: “Hannah van Beijeren Bergen en He…”
Hannah: “Heen en weer”!

Tja, wat moet je als klein meisje ook met zo’n naam? Je zou er inderdaad “het heen en weer” van krijgen.

Allen die de naam dragen weten dat het niet alleen mooi is om zo’n naam te hebben, maar soms ook lastig. Zelden past de volledige naam in de vakjes van een formulier. En als je ‘m ergens moet noemen, moet je de naam altijd zo’n drie keer herhalen. En erop letten dat hij met “eije” en “ou” gespeld wordt.
Geen wonder dat in de genealogische gegevens de familienaam op ruim dertig verschillende manieren voorkomt…
Onlangs kwam onze groenteboer, bij wie we al ruim 28 jaar wekelijks groente en fruit inslaan, erachter dat we drie achternamen hebben. Hij was helemaal verbaasd.
Dat heb je ervan, als je alleen maar de eerste van de drie noemt.

Ter gelegenheid van mijn naderend afscheid van het werk in Roden had ik het plan opgevat om een “Avond muziek” te organiseren voor gemeenteleden, familie en vrienden.  De locatie stond van meet af aan vast: de Catharinakerk met het prachtige Hinszorgel. Als musici vroeg ik Erwin Wiersinga, broer Jan en zoon Geert-Jan met het verzoek om elk een deel van het concert in te vullen. Als enige wens diende ik bij hen in: veel muziek van Bach, mijn lievelingscomponist.
Afgelopen vrijdag was het zover. Niet alleen de drie bovengenoemde organisten lieten zich horen, maar tot verrassing en vreugde van Aly en mij werd in de afgelopen weken een afwisselend programma samengesteld, waarbij ook andere uitvoerenden werden betrokken. Na een prachtig orgelwerk van Bach, gespeeld door Erwin, hoorden we de complete Cantate “Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit” (Actus Tragicus) van Bach, uitgevoerd door een kwartet zangers (schoondochter Sippie, Marieke Bouma, zoon Gerard en Augustijn Pool) met twee blokfluiten, twee viola da gamba’s en orgel; Geert-Jan was de dirigent. Vervolgens luisterden we naar een orgelwerk door Erwin, zang van zoon Johan, een aria gezongen door schoondochter Sippie met hobospel van schoondochter Esther en orgelspel van broer Jan, enkele orgelwerken door Jan, en een  bewerking van delen uit “Eine kleine Nachtmusik” van Mozart, vierhandig gespeeld door Erwin en Geert-Jan. Daarna sloot Erwin af met een prachtig orgelwerk van Mendelssohn.
Het was voor ons geweldig leuk dat velen gehoor gaven aan de uitnodiging. De reacties waren zeer positief: een leuk en mooi concert. Na afloop maakte iemand de opmerking dat er ook mensen zijn die verschillende keren afscheid nemen: dat zou de gelegenheid geven om nog weer eens zoiets te organiseren.
Maar ja – ik ben Heintje Davids niet en wens ook niet zo iemand te worden…

[slideshow_deploy id=’345′]

Behalve dat je zelf plezier beleeft aan  het maken en onderhouden van een website, zijn ook de reacties soms zeer verrassend. Familieleden reageren van tijd tot tijd op berichtjes, maar vooral op de stamboomgegevens met correcties, aanvullingen, foto’s en groeten. En soms zijn het verre familieleden, zowel wat de afstammingslijn als wat de afstand in kilometers betreft. Veel mensen blijken bezig te zijn met genealogie en het internet maakt het steeds gemakkelijker om te speuren naar gegevens over de familie. Zo kreeg ik eens een telefoontje uit Duitsland van de echtgenote van een neef van mijn vader, die met prachtige verhalen kwam over een van de takken van onze familie. Het maakte me tegelijk duidelijker waar bepaalde familietrekjes vandaan komen die je zelfs na een aantal geslachten ook bij jezelf en onze kinderen herkent.
Vanuit Amerika, Australië en veel andere landen krijg ik zo nu en dan berichten met vragen over verre voorouders en soms ook met aanvullingen op de stamboomgegevens. Hele takken kunnen zo weer worden toegevoegd van bijvoorbeeld een broer van een overgrootvader – maar wel met dezelfde naam. Op alle lijnen die ik in beeld heb gebracht komen zulke reacties binnen.
Onze zoon Gerard kreeg zelfs uit Zweden een bericht met de vraag of er een familierelatie bestond. In het Zweeds nog wel. Met de vertaalmogelijkheden van Google kon hij de strekking van het bericht ontcijferen en er ontstond een e-mailwisseling die helaas geen nieuwe gegevens opleverde, maar wel leuk was.
Nu is het begrijpelijk dat ze je weten te vinden met onze opvallende achternaam. Onlangs kreeg ik een mij nog onbekende anekdote toegestuurd over mijn opa Theo van Beijeren. Het was hem, toen hij nog jong was, overkomen dat hij werd aangehouden omdat het achterlicht van zijn fiets het niet deed. Toen hem gevraagd werd zijn naam op te geven dacht de agent dat hij in de maling werd genomen en heeft hij opa meegenomen naar het politiebureau. Daar heeft hij enige tijd vast gezeten, totdat duidelijk werd dat de opgegeven lange achternaam toch echt was…

Een trouwdienst kan soms spannend zijn – ook voor de voorganger. Onlangs trouwde een stel dat al langere tijd bij elkaar was en ook al een dochtertje had. Zo klein als ze was, moest ze natuurlijk wel bij de dienst aanwezig zijn. Dat heb ik geweten… Zo’n beetje de hele dienst door liep ze luid gillend door de gangpaden. De familie vond het allemaal prachtig, natuurlijk. Ik vond het iets minder leuk en moest alle zeilen bijzetten om mijn concentratie te bewaren en te proberen de aandacht van de aanwezige mensen steeds weer te vatten.
Na afloop verzuchtte ik tegen de kosteres: “Dat van vroeger, toen de stelregel was: eerst trouwen en dán kinderen, daar zat toch wel wat in…”

Dit is niet de bewuste auto; die zag er gelukkig nog een stuk beter uit…

Het meest bizarre dat ik ooit meemaakte was de aanrijding met het trouwpaar toen ze op weg waren naar het gemeentehuis. Ik had een kaarsenstandaard uit de kerk opgehaald voor de trouwkaars en stapte net weer in de auto toen de trouwstoet voorbij kwam. Ik zwaaide en uit de stoet auto’s werd terug gezwaaid. Ik zette de auto in z’n achteruit en zou de parkeerplaats (die met een aparte in- en uitgang naast de weg ligt) verlaten toen ik opnieuw een claxon hoorde. Ik dacht dat het nog uit de rij auto’s kwam, maar het bleek dat het bruidspaar de parkeerplaats in was gereden om daarna achteraan de stoet aan te sluiten. Ik raakte hen met de achterbumper op hun voorbumper. De schade viel gelukkig mee, de trouwauto kon verder zonder problemen, maar ik had er een fors rotgevoel aan overgehouden. Het bruidspaar reageerde gelukkig nogal laconiek: “Als dit het ergste is wat vandaag mis kan gaan, dan valt het nog wel mee…”
Enkele uren later vond de kerkelijke bevestiging plaats in een plaatsje in Friesland. Daar trof ik het bruidspaar en de familie opnieuw. De aanrijding had tot hilariteit aanleiding gegeven. “Ja,” had de familie gereageerd, “dominee van Beijeren weet de mensen te raken!”
Enkele maanden later trouwde ik een stel van dezelfde familie. Ik heb plechtig beloofd om op de fiets te komen.

Trouwdiensten zijn in de regel wat ‘losser uit de pols’ dan de gewone zondagse diensten. Je probeert het bruidspaar, dat meestal behoorlijk gespannen is, wat op hun gemak te stellen vanaf de aankomst bij de kerk. “Gewoon doen wat ik zeg, dan komt het allemaal prima voor elkaar; en als je iets gevraagd wordt, alleen maar ‘Ja’ zeggen…” In de regel gaat het ook wel goed. Zelfs toen de dienst een keer helemaal in het Engels moest, omdat de bruid een Amerikaanse was en dus de halve familie geen woord Nederlands verstond. Dat was overigens wel een extra uitdaging. Na afloop kreeg ik een complimentje van de organist, maar wel met de opmerking dat ik die taal met een behoorlijk accent sprak…
Maar soms gebeuren er onverwachte dingen. Bijvoorbeeld met de trouwringen. Een jongen uit Roden trouwde met een Italiaans meisje. Om te beginnen was het bruidspaar al veel te laat bij de kerk. In het Zuiden van Europa let men blijkbaar wat minder op de klok. Toen ik hun de ringen vroeg, die ik vaak op de trouwbijbel leg en zo de kerk binnenbreng, bleken die nog thuis te liggen. Lichte paniek, waarna de halve stoet (de Italiaanse helft) in de auto’s sprong en vervolgens een hele tijd wegbleef. Uiteindelijk konden we toch beginnen – mét ringen. Zo’n drie kwartier te laat. Het zal de planning van de rest van de dag wel wat ontregeld hebben, maar dat kon ik ook niet helpen…
Eén keer ging het mis met de ringen op de bijbel. Ik lette niet goed op en de ringen gleden tijdens het binnenkomen van de bijbel af. Eentje bleef keurig liggen, maar de andere rolde weg, richting een vloerrooster van de heteluchtverwarming in de kerk. Ik wist maar één oplossing: mijn voet erop zetten. De ringwisseling kon gelukkig doorgaan. Sindsdien zet ik stevig mijn duimen op de ringen bij het binnenkomen.
Fotografen kunnen ook voor de nodige onrust zorgen. De meeste (vak-)fotografen weten precies wat ze wel en niet kunnen doen, maar met de komst van mobieltjes vindt iedereen dat ze de mooiste momenten moeten vastleggen. Zodat tijdens de plechtige momenten allerlei neefjes, nichtjes en tantes om de knielbank heen komen staan om maar geen traan te missen.
Het meest bont maakte een fotograferend familielid het, die de trouwreportage zou verzorgen omdat hij een goed toestel had. Het was in een kerkje waarin de preekstoel een eindje boven de grond hangt. Ook tijdens de overweging liep de fotograaf al knippend en flitsend rond en ging op een gegeven ogenblik onder de kansel zitten om het bruidspaar vanuit de meest onverwachte hoeken vast te leggen. Daar ging mijn verhaal, want iedereen keek naar de fotograaf. Ik had net zo goed verder wat moppen kunnen vertellen, want ik was de aandacht volledig kwijt. Sindsdien maak ik voor de dienst wat bindende afspraken met de fotograaf…

Onlangs heb ik twee interessante biografieën gelezen van heel uiteenlopende aard. Het gaat dan ook om twee heel verschillende mensen: Vladimir Poetin en Femke Halsema. Het boek over Poetin is een vuistdik boek, waarin uitvoerig en met vermelding van veel namen de carrière wordt beschreven van een meedogenloos man die op een briljante manier weet te manipuleren en zijn eigen positie onaantastbaar heeft gemaakt. Hij heeft daarbij gebruik gemaakt van zijn vrienden uit de KGB-tijd en uit zijn contacten uit de tijd in St. Petersburg. Bovendien heeft hij niet geschuwd om zijn vriendenclub te voorzien van machtsposities, die hun veel geld hebben opgeleverd. Ook Poetin zelf is er niet armer op geworden; zijn privévermogen in Zwitserland is naar schatting 40 miljard dollar. Over zijn privéleven is heel weinig bekend.  De titel ‘De nieuwe Tsaar’ geeft aan, dat volgens de schrijver Steven Lee Myers (The New York Times) Poetin teruggrijpt op de ideologie van vóór de revolutie van 1917. Het boek maakt ook duidelijk waarom Rusland (lees: Poetin) in politieke aangelegenheden opereert zoals hij doet: het Westen ziet hij nog altijd als een vijand, waartegen een stevig bolwerk moet worden opgeworpen.

Het boek van Femke Halsema, ‘Pluche’, beschrijft de jaren waarin zij in GroenLinks actief is geweest. Op een luchtige wijze vertelt ze over de ups en downs van die tijd. Het is leuk om over de periode die je zelf bewust hebt meegemaakt nu iets te horen over de achtergronden. Vooral de verhalen over de steeds mislukte pogingen om een links front te vormen, omdat ze vastliepen op een stugge houding van SP en PvdA, zijn onthullend. Verbijsterend is het om te lezen hoe steeds weer persoonlijke bedreigingen het persoonlijk- en gezinsleven hebben beïnvloed. Een interessant boek over een bewogen stukje vaderlandse en parlementaire geschiedenis.

Als je de boeken naast elkaar legt, vallen allereerst de portretfoto’s op de cover op: Poetin met een dreigende, ongenaakbare blik – Femke wat peinzend in de toekomst (?) kijkend waarvoor ze zich hard heeft gemaakt.
En al lezend vallen je nog meer grote verschillen op. Poetin versterkte zijn positie en is aan de touwtjes blijven trekken. Halsema moest zich na 12 jaar volgens partij-afspraak terugtrekken.
Poetin kreeg alles wat hij wilde voor elkaar en zette alles en iedereen naar zijn hand; Halsema vertelt openlijk over haar successen, maar ook over de mislukkingen en teleurstellingen.
Vooral is me na het lezen van beide boeken nog duidelijker, dat we als Nederlanders bevoorrecht zijn om niet in een autocratie te hoeven leven, maar in een democratie waarin de vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel staat.
Wat natuurlijk ook wel eens z’n schaduwkantjes laat zien…

Humor relativeert en brengt ontspanning in soms gespannen situaties. Bovendien is het goed om ook eens om jezelf te kunnen lachen door de spiegel die een ander je voorhoudt op een luchtige wijze.
Nu is lachen in de geschiedenis van de kerk niet altijd als een deugd beschouwd. Bij de kerkvaders werd lachen zelfs als zonde beschouwd: je gaf toe aan iets lichamelijks en dat moest juist in bedwang worden gehouden. Er waren kloosterorden waarbinnen er straf stond op lachen. Die tijd is in de kerk gelukkig voorbij. Alhoewel in bijvoorbeeld de Rooms Katholieke wereld zelfspot meer gewaardeerd wordt dan in protestantse milieus…

In het pastoraat is het opvallend, dat nergens zoveel gelachen wordt als bij het voorbereiden van een afscheidsdienst wanneer iemand is overleden. Niet altijd natuurlijk; soms zijn de omstandigheden zo ingrijpend of tragisch, dat er echt niet veel te lachen valt. Maar wanneer er bij de familie vrede is met de dood van een geliefde, komen er vaak anekdotes los over voorvallen of uitspraken van de overledene, waar hartelijk om gelachen kan worden. Heilzame momenten zijn het, die inderdaad iets van de spanning kunnen wegnemen.
Ook in de periode voor het overlijden kan humor de gespannenheid breken. Nadat ik met iemand die vlak voor zijn dood stond, op zijn verzoek de dienst had doorgesproken, waarbij vrienden en medemuzikanten een rol zouden spelen zei ik: “Dat wordt een mooie dienst, Jan. Jammer dat je die zelf niet meer zult meemaken…” Waarop hij antwoordde: “Daar moet je niet te hard van uitgaan, Theo.”
Hij was er inderdaad bij; wat hij ervan heeft meegekregen zullen we nooit weten.

In de 70er jaren van de vorige eeuw was Fons Jansen een van onze favoriete cabaretiers. Zijn eerste programma (“De lachende kerk”) is helaas nooit op video opgenomen, maar we hadden gelukkig een opname op een cassettebandje. En delen ervan zijn nu terug te vinden op YouTube. In één van de liedjes zong hij: “Neem al die zware dingen toch niet al te zwaar” – en dat lijkt me een nuttige opmerking in het kerkelijk bedrijf. Humor relativeert.  En dat is in de kerk – en niet alleen daar trouwens – soms hard nodig. Humor kan spanning breken en ruimte geven.
Nu is de combinatie van humor en religie soms wel een lastige combinatie; wie een grapje wil maken over wat voor hem of anderen heilig is, krijgt bijna altijd het verwijt van godslastering of spotten met heilige zaken naar zijn hoofd geslingerd. Soms gaat het ook inderdaad om sarren en vernederen, en in bepaalde kringen komt dat zo hard aan dat men meent gewelddadig te moeten reageren. We kennen daarvan uit de recente geschiedenis de gruwelijke voorbeelden…
Al snel wordt een beroep gedaan op de vrijheid van meningsuiting. Je moet kunnen zeggen wat je denkt. Waarbij wel eens vergeten wordt te denken over wat men zegt. Ook als het gaat om humor.
De leukste humor vind ik persoonlijk die, waarbij je op het verkeerde been wordt gezet. Herman Finkers is daar de grootmeester in. Bovendien weet hij zijn woordgrappen vaak te voorzien van een dubbele bodem, zoals uit zijn Oudejaarsconference blijkt. Soms echte doordenkertjes.

Een leuk voorbeeld van een grap die je op het verkeerde been zet las ik onlangs:

Twee jagers zijn op strooptocht in het bos. Plots valt de ene voor dood neer. De ander belt geschrokken de hulpdienst om te zeggen dat hij vreest dat zijn vriend dood is. De telefoniste probeert hem te kalmeren en zegt: ‘Zorg eerst dat u er zeker van bent dat uw vriend echt dood is’. Vervolgens klinkt er een geweerschot en de man zegt: ‘Oké, wat nu?’

Een volgende keer nog wat meer over humor en relativeren.

Eindelijk was het vrijdag dan zover. Hij had het me al verteld dat er opnames gemaakt waren in Grauhof. Maar nu is het te zien en te beluisteren. Op de website van de Nederlandse Bachvereniging, waar alle werken van Joh. Seb. Bach zullen worden gepubliceerd, speelt Erwin Wiersinga, onze eigen Rodense organist, een geweldig orgelwerk van Bach: “Nun freut euch, lieben Christen g’mein, BWV 734”. 
Bovendien geeft hij daarbij een toelichting, die je attent maakt op een aantal mooie en wetenswaardige zaken van dit werk.
De moeite waard om het te beluisteren – en te bekijken. Zoals we van hem gewend zijn, speelt Erwin deze koraalbewerking met een mooie registratie en op een wijze die je vrolijk maakt bij het luisteren.
Ben je toch op de site, klik dan eens links bovenin op de drie streepjes om te ontdekken wat er inmiddels al meer aan moois van Bach te beluisteren valt. Heel veel, dus. En er komt nog meer van Bach, alles zelfs!

Direct naar de bedoelde pagina?
Nun freut euch, lieben Christen g’mein, BWV 734

Als je de opname hebt beluisterd, klik je het schermpje weg en scroll je naar beneden voor een interview met Erwin en meer wetenswaardigheden over het gespeelde werk.